انواع جراحی های تشنج در کودکان
تشنج در کودکان، به‌ویژه وقتی مقاوم به دارو باشد، می‌تواند زندگی کودک و خانواده را به‌شدت تحت‌تأثیر قرار دهد. وقتی درمان دارویی به اندازه کافی مؤثر نیست، یکی از گزینه‌های درمانی مهم و حیاتی، انواع جراحی های تشنج در کودکان است.
این جراحی‌ها، بسته به نوع و محل شروع تشنج، شرایط بالینی کودک، سن و شدت علائم، طراحی و انجام می‌شوند. برخلاف تصور عموم، این جراحی‌ها به‌ندرت باعث آسیب دائمی می‌شوند و در بسیاری از موارد، به بهبود چشم‌گیر یا حتی قطع کامل حملات منجر می‌گردند.
چرا جراحی برای تشنج کودکان انجام می‌شود؟
اول باید بدانیم که همه کودکان مبتلا به تشنج نیاز به جراحی ندارند. اما اگر کودک دچار
صرع مقاوم به دارو باشد، یعنی با دو یا چند داروی ضدتشنج کنترل نشده باشد، پزشکان به سراغ گزینه‌های دیگر می‌روند. در چنین شرایطی، انواع جراحی های تشنج در کودکان می‌توانند کمک شایانی کنند.
جراحی می‌تواند برای برداشتن منشأ تشنج، قطع مسیرهای غیرطبیعی سیگنال‌های عصبی یا کاستن از شدت حملات به کار رود. در برخی کودکان، جراحی باعث قطع کامل تشنج می‌شود. در برخی دیگر، شدت و تعداد حملات به حدی کاهش می‌یابد که زندگی روزمره بهتر مدیریت می‌شود.
پیش‌نیازهای جراحی تشنج در کودکان
قبل از انجام هرگونه مداخله جراحی، باید تشخیص دقیقی از نوع و محل تشنج صورت گیرد. این کار معمولاً با تست‌های تخصصی مانند EEG (نوار مغزی)، MRI، PET Scan و گاهی بستری طولانی‌مدت در بخش پایش ویدئویی انجام می‌شود.
پزشکان باید مطمئن شوند که منشأ تشنج به‌وضوح مشخص است، عملکردهای حیاتی مغز در محل جراحی قرار ندارد، و جراحی به کودک آسیب جدی نمی‌زند. پس فرآیند آماده‌سازی برای انواع جراحی های تشنج در کودکان نیاز به دقت، همکاری تیم پزشکی و همراهی والدین دارد.
انواع جراحی های تشنج در کودکان
هر کودک بر اساس شرایط خاص خود، ممکن است یکی از این جراحی‌ها را انجام دهد. در ادامه رایج‌ترین انواع جراحی‌ها را توضیح می‌دهیم:
۱. لُب‌تمپورالکتومی (Temporal Lobectomy)
این یکی از رایج‌ترین انواع جراحی‌ها برای صرع مقاوم به دارو است، مخصوصاً اگر منشأ تشنج در لوب تمپورال مغز قرار داشته باشد. در این روش، بخشی از لوب تمپورال که منشأ تشنج است برداشته می‌شود. این جراحی در کودکان بالای ۶ سال که تشنجات‌شان از این ناحیه آغاز می‌شود، نتایج بسیار خوبی داشته است.
۲. هِمی‌اسفِرکتومی (Hemispherectomy)
در کودکانی که یک نیم‌کره مغزی به‌شدت آسیب‌دیده است و تشنج مداوم از همان نیم‌کره نشأت می‌گیرد، ممکن است پزشکان تصمیم به جدا کردن عملکردی یا فیزیکی آن نیم‌کره بگیرند. این نوع جراحی پیچیده‌تر است، اما در برخی موارد مثل سندرم راسموسن یا نقایص مادرزادی مغزی، مؤثر واقع می‌شود.
۳. کورتیکوتومی محدود (Focal Cortical Resection)
در این نوع جراحی، فقط بخش کوچکی از قشر مغز که منشأ تشنج است برداشته می‌شود. این روش در کودکانی که ناحیه‌ی خاص و محدود تشنج دارند، بسیار موفق عمل می‌کند و نسبت به دیگر روش‌ها، کم‌تهاجمی‌تر است.
۴. کالوسوتومی (Corpus Callosotomy)
این جراحی با قطع بخشی از جسم پینه‌ای مغز انجام می‌شود، تا از انتقال سیگنال‌های تشنج بین نیم‌کره‌های مغز جلوگیری شود. اگر کودک تشنج‌های شدید، زمین‌زننده یا با آسیب فیزیکی داشته باشد، این روش باعث کاهش تکرار آن‌ها می‌شود، هرچند ممکن است تشنج به‌طور کامل متوقف نشود.
۵. ایمپلنت محرک عصب واگ (Vagus Nerve Stimulation)
هرچند دقیقاً جراحی مغز نیست، اما یکی از روش‌های مؤثر کنترل تشنج است. در این روش، دستگاه کوچکی زیر پوست قفسه سینه کاشته می‌شود که سیگنال‌هایی به عصب واگ می‌فرستد و به کنترل تشنج کمک می‌کند. این روش به‌خصوص در کودکانی مفید است که منشأ دقیق تشنج قابل جراحی نیست.
آیا این جراحی‌ها خطر دارند؟
همه جراحی‌ها با درجاتی از ریسک همراه‌اند، ولی در مراکز تخصصی با تیم جراحی باتجربه، احتمال بروز عوارض بسیار پایین است. بسیاری از والدین نگران آسیب مغزی یا مشکلات حرکتی بعد از جراحی هستند، اما در بیشتر موارد، این نگرانی‌ها بی‌اساس است.
در واقع، انجام انواع جراحی های تشنج در کودکان زمانی در نظر گرفته می‌شود که مزایای آن به‌مراتب از خطرات احتمالی بیشتر باشد. تیم پزشکی قبل از تصمیم به جراحی، ارزیابی‌های دقیقی از عملکرد مغزی، حرکتی، زبانی و بینایی کودک انجام می‌دهد.
زندگی بعد از جراحی تشنج در کودکان
یکی از مهم‌ترین سؤالات والدین این است که کودک بعد از جراحی چگونه زندگی خواهد کرد؟ پاسخ بسته به نوع جراحی و شدت بیماری متفاوت است، اما بسیاری از کودکان بعد از جراحی زندگی بهتری خواهند داشت.
کاهش یا توقف کامل تشنج‌ها، بهبود وضعیت تحصیلی، کاهش مصرف داروها و افزایش کیفیت خواب، از نتایج مثبت این مداخلات است. البته لازم است کودک برای مدتی تحت مراقبت و فیزیوتراپی باشد و گاهی روان‌درمانی نیز لازم است تا به‌خوبی با شرایط جدید سازگار شود.
آیا همه کودکان کاندیدای جراحی هستند؟
خیر. جراحی برای هر کودکی مناسب نیست. تشنج‌هایی که منشأ مشخص ندارند، یا در چند ناحیه پخش‌اند، یا نواحی حیاتی مغز را درگیر کرده‌اند، ممکن است گزینه جراحی نباشند. در چنین مواردی، پزشکان به سراغ روش‌های دیگر مثل تنظیم دقیق دارو، رژیم کتوژنیک یا ایمپلنت واگ می‌روند.
نتیجه‌گیری
انواع جراحی های تشنج در کودکان یک فرصت درمانی مهم برای آن‌هایی است که با صرع مقاوم به دارو روبه‌رو هستند. این جراحی‌ها می‌توانند جان کودک را نجات دهند، آینده‌اش را تغییر دهند و کیفیت زندگی را بهبود ببخشند. اگرچه این مسیر نیازمند بررسی دقیق، تخصص و همراهی خانواده است، اما در نهایت، امیدی روشن برای بسیاری از کودکان است.
تمامی توصیه های آورده شده صرفا برای افزایش اطلاعات عمومی شما عزیزان است و جایگزین تشخیص و درمان پزشک را نمی گیرد بنابراین تحت هر شرایطی باید به پزشک خود مراجعه نمایید.
بیشتر بخوانید:
تومور کاذب مغزی چیست؟
ارسال دیدگاه