دو فرقه بودن سر نوزاد؛ آیا جای نگرانی دارد؟

تولد نوزاد، یکی از حساس‌ترین و در عین حال شیرین‌ترین تجربه‌های زندگی والدین است. در این دوران، هر تغییر ظاهری کوچک در بدن نوزاد می‌تواند باعث نگرانی شود. یکی از شایع‌ترین دغدغه‌هایی که بسیاری از پدر و مادرها با آن مواجه می‌شوند، دو فرقه بودن سر نوزاد است. زمانی که والدین هنگام لمس سر نوزاد، متوجه نرمی یا فاصله‌ای بین استخوان‌ها می‌شوند، اغلب این سوال در ذهنشان شکل می‌گیرد که آیا این وضعیت طبیعی است یا نشانه یک مشکل جدی؟

واقعیت این است که آگاهی درست، بهترین راه برای کاهش اضطراب والدین است. در این مقاله تلاش کرده‌ایم به زبان ساده اما علمی، همه آنچه باید درباره این موضوع بدانید را توضیح دهیم؛ از علت‌ها و روند طبیعی بسته شدن فرق سر گرفته تا مواردی که نیاز به بررسی پزشکی دارند 👶🧠.

فرقه سر نوزاد چیست و چرا وجود دارد؟

سر نوزاد از چندین استخوان مجزا تشکیل شده که برخلاف بزرگسالان، به‌طور کامل به هم جوش نخورده‌اند. فاصله‌هایی که بین این استخوان‌ها وجود دارد، به نام «فرقه» یا «فونتانل» شناخته می‌شود. وجود این فاصله‌ها یک نقص یا مشکل نیست، بلکه یک ویژگی کاملاً هوشمندانه در ساختار بدن نوزاد است.

این ساختار انعطاف‌پذیر به سر نوزاد کمک می‌کند هنگام عبور از کانال زایمان، شکل‌پذیر باشد و فشار کمتری به مغز وارد شود. علاوه بر این، مغز نوزاد در سال‌های اول زندگی رشد بسیار سریعی دارد و این فاصله‌ها فضای لازم برای رشد طبیعی مغز را فراهم می‌کنند. بنابراین، وجود بیش از یک فرقه در سر نوزاد بخشی از روند طبیعی رشد محسوب می‌شود.

دو فرقه بودن سر نوزاد به چه معناست؟

وقتی گفته می‌شود نوزاد «دو فرقه» دارد، معمولاً منظور وجود دو ناحیه نرم در سر است: یکی در قسمت جلویی سر و دیگری در پشت سر. فرقه جلویی معمولاً بزرگ‌تر و قابل لمس‌تر است، در حالی که فرقه پشتی کوچک‌تر بوده و ممکن است زودتر بسته شود.

دو فرقه بودن سر نوزاد در اغلب موارد کاملاً طبیعی است و جای نگرانی ندارد. این دو ناحیه به‌طور طبیعی در زمان‌های متفاوتی بسته می‌شوند و این تفاوت زمانی، بخشی از روند رشد استخوان‌های جمجمه است. چیزی که اهمیت دارد، بررسی شکل، اندازه و روند تغییرات این فرقه‌ها در طول زمان است، نه صرف وجود آن‌ها.

زمان بسته شدن فرقه‌های سر نوزاد

یکی از سوالات پرتکرار والدین این است که فرقه‌های سر نوزاد چه زمانی بسته می‌شوند. پاسخ این سوال برای همه نوزادان یکسان نیست. فرقه پشتی معمولاً در چند ماه اول زندگی بسته می‌شود و در بسیاری از نوزادان حتی ممکن است والدین متوجه آن نشوند.

فرقه جلویی معمولاً دیرتر بسته می‌شود و ممکن است تا ۱۸ یا حتی ۲۴ ماهگی باز بماند. این بازه زمانی طبیعی است و بسته شدن زودتر یا دیرتر از حد معمول، لزوماً نشانه مشکل نیست. پزشکان بیشتر از زمان بسته شدن، به الگوی رشد دور سر نوزاد و وضعیت کلی رشد توجه می‌کنند.

چه عواملی روی اندازه و شکل فرقه‌ها تأثیر می‌گذارند؟

عوامل مختلفی می‌توانند باعث شوند اندازه فرقه‌ها در نوزادان متفاوت باشد. ژنتیک یکی از مهم‌ترین این عوامل است. اگر در خانواده سابقه فرقه‌های بزرگ‌تر یا بسته شدن دیرتر وجود داشته باشد، احتمال مشاهده آن در نوزاد بیشتر است.

نحوه زایمان، وضعیت قرارگیری نوزاد در رحم، میزان رشد مغز و حتی وضعیت تغذیه نوزاد هم می‌توانند روی ظاهر فرقه‌ها تأثیر بگذارند. در اغلب موارد، این تفاوت‌ها طبیعی هستند و با رشد کودک به‌تدریج اصلاح می‌شوند 🌱.

چه زمانی دو فرقه بودن سر نوزاد نیاز به بررسی دارد؟

اگرچه دو فرقه بودن سر نوزاد معمولاً طبیعی است، اما در برخی شرایط خاص نیاز به بررسی دقیق‌تر وجود دارد. برای مثال اگر فرقه‌ها بیش از حد بزرگ باشند، یا با گذشت زمان کوچک‌تر نشوند، ممکن است پزشک بررسی‌های بیشتری را توصیه کند.

همچنین اگر نوزاد علائمی مانند بی‌قراری شدید، استفراغ مکرر، تأخیر رشدی یا افزایش غیرطبیعی دور سر داشته باشد، این علائم باید جدی گرفته شوند. در این موارد، هدف پزشک تشخیص زودهنگام مشکلات احتمالی و جلوگیری از عوارض بعدی است، نه ایجاد ترس بی‌مورد.

دو فرقه بودن سر نوزاد

دو فرقه بودن سر نوزاد

تفاوت دو فرقه بودن طبیعی با مشکلات جمجمه‌ای

بسیاری از والدین نگران این هستند که نکند دو فرقه بودن با بیماری‌هایی مثل جوش‌خوردگی زودرس استخوان‌های جمجمه اشتباه گرفته شود. تفاوت اصلی در اینجاست که در حالت طبیعی، فرقه‌ها به‌تدریج و هماهنگ با رشد مغز بسته می‌شوند.

در مقابل، در برخی اختلالات نادر، استخوان‌های جمجمه زودتر از موعد به هم جوش می‌خورند و این موضوع می‌تواند مانع رشد طبیعی مغز شود. تشخیص این تفاوت فقط با معاینه و در صورت نیاز، تصویربرداری پزشکی امکان‌پذیر است. خوشبختانه این موارد نادر هستند و اغلب نوزادان هیچ‌گاه با آن‌ها مواجه نمی‌شوند.

نقش معاینه‌های دوره‌ای در اطمینان والدین

ویزیت‌های منظم نوزاد توسط پزشک، نقش بسیار مهمی در تشخیص طبیعی یا غیرطبیعی بودن وضعیت سر دارد. پزشک با اندازه‌گیری دور سر، بررسی قوام فرقه‌ها و ارزیابی رشد کلی نوزاد، می‌تواند با اطمینان نظر بدهد.

این معاینات نه‌تنها برای تشخیص مشکلات احتمالی، بلکه برای آرامش خاطر والدین هم اهمیت زیادی دارد. دانستن اینکه وضعیت نوزاد طبیعی است، می‌تواند بخش بزرگی از اضطراب‌های بی‌دلیل را کاهش دهد 😊.

آیا لمس فرقه‌ها برای نوزاد خطرناک است؟

یکی از باورهای رایج این است که لمس فرقه‌های سر نوزاد خطرناک است. در واقع، این نواحی توسط لایه‌های محافظتی پوشیده شده‌اند و لمس آرام و معمولی آسیبی به نوزاد وارد نمی‌کند. با این حال، باید از وارد کردن فشار مستقیم یا ضربه به این نواحی خودداری کرد.

مراقبت‌های ساده‌ای مثل نگه‌داشتن صحیح سر نوزاد، پرهیز از فشار طولانی‌مدت به یک سمت سر و رعایت نکات ایمنی روزمره، برای محافظت از سر نوزاد کافی است.

جمع‌بندی؛ آرامش والدین، مهم‌ترین نکته

در پایان، باید تأکید کرد که دو فرقه بودن سر نوزاد در اغلب موارد بخشی از روند طبیعی رشد است و به‌تنهایی نشانه بیماری محسوب نمی‌شود. آنچه اهمیت دارد، آگاهی، پیگیری منظم رشد نوزاد و اعتماد به نظر پزشک متخصص است.

نگرانی طبیعی است، اما اطلاعات درست کمک می‌کند تصمیم‌ها آگاهانه باشند، نه بر اساس ترس. اگر سوال یا تردیدی دارید، بهترین کار مطرح کردن آن با پزشک کودک شماست؛ چون هیچ منبعی جای بررسی دقیق شرایط هر نوزاد را نمی‌گیرد ❤️.

مطالب مرتبط: